کمبود یا اضافه وزن عوارض و خطراتی را برای فرد به دنبال دارد. به همین دلیل هر فردی باید از وزن مناسب خود مطلع شده تا بتواند با مدیریت آن جلوی بروز مشکلات را بگیرد. bmi یا Body Mass Index شاخصی است که با محاسبه آن کمبود و یا اضافه وزن مشخص میشود. در ادامه این مطلب فروشگاه مکمل اورجینال ایران بالک به بررسی محاسبه bmi میپردازد.
ابتدا با مفهوم bmi آشنا شویم!
شاخص bmi (شاخص توده بدنی) یک نوع سنجش آماری برای مقایسه وزن و قد فرد است که سلامت فرد را میتوان با آن تا حدودی مشخص کرد. این ابزار اندازهگیری سلامت وزن را با توجه به قد فرد تخمین میزند. در سال 1830 الی 1850 این شاخص توده بدنی توسط آدولف کوتله دانشمند بلژیکی ابداع شد.
در این محاسبه مواردی چون وزن، قد، سن و جنسیت اهمیت دارد. البته ناگفته نماند که در این روش به میزان عضلههای فرد و استخوانبندی او توجهی نشده و یک روش قطعی نیست.
از آنجا که کمبود یا اضافه وزن خطرات مختلفی را برای فرد به همراه دارد، محاسبه این شاخص اهمیت زیادی دارد. در محاسبه bmi محدود bmi سالم بین 5.18 الی 9.24 در نظر گرفته میشود.
تفسیر شاخص توده بدنی برای بزرگسالان به شرح زیر است:
- کمتر از 16/5 : بسیار لاغر
- کمتر از18/5 : کمبود وزن
- 18/5 تا 24/9 : نرمال
- شاخص30 و بالاتر از آن: اضافهوزن
- شاخص 30 تا 34/9 : چاقی کلاس 1
- شاخص 35 تا 39/9 : چاقی کلاس 2
- شاخص بالاتر از 40 : چاقی کلاس 3
آموزش روش محاسبه bmi (فرمول شاخص توده بدنی)
برای انجام محاسبه bmi وزن و قد فرد نیاز است. اول باید وزن فرد را برحسب کیلوگرم به دست آورد. سپس قد را به توان دو رسانده و وزن به دست آمده را بر قد تقسیم کنید. عدد به دست آمده نشان دهنده شاخص توده بدنی فرد است.
پس از محاسبه آن اگر فرد کمبود یا اضافه وزن داشته باشد بایستی آن را برطرف کند؛ زیرا خطراتی را به دنبال دارد. شاخص توده بدنی ابزار مفیدی است که دارای معایبی نیز است. این شاخص نمیتواند میزان چربی یا ماهیچه فرد را نشان دهد.
چگونگی رسیدن به یک bmi نرمال
اگر پس از محاسبه bmi متوجه اضافه وزن خود شدید، باید چربیهای بدن را از بین برد. برای این کار باید از خوردن غذاهای پر چرب، غذاهای فناوری، مصرف تنقلات در بین غذا خودداری کرده و سیگار نکشید. در این زمینه مشورت با پزشک تغذیه خیلی مؤثر است؛ زیرا پزشک به شما برنامه غذایی که باعث کاهش وزن میشود، را خواهد داد.
همان طور که بالا بودن این شاخص مضر است، پایین بودن آن نیز بر روی سلامتی فرد مؤثر است. اینگونه افراد دارای فقر آهن، کاهش تراکم استخوان و کاهش عملکرد سیستم ایمنی خواهند بود. در صورت کم بودن آن از حد نرمال با پزشک تغذیه مشورت کرده و یک رژیم غذایی پر کالری و مناسب دریافت کنید.
خطرات بالا بودن bmi
بالا بودن bmi و اضافه وزن تأثیرات منفی بر روی بدن میگذارد که در زیر به آنها اشاره میکنیم:
افزایش شدت کار قلب: بافتهای چربی اکسیژن بالایی جذب کرده و از این رو قلب افرادی با شاخص بدنی بالا برای فراهم کردن اکسیژن قلب باید بیشتر از افراد معمولی کار کند. بنابراین قلب و عروق فشار بیشتری را متحمل شده و باعث بیماریهای عروقی میشود.
سکته مغزی: افراد چاق متأسفانه بیشتر دچار سکته مغزی میشوند. این عارضه بسیار خطرناک بوده و رشد آن بین افراد چاق سریعتر رخ میدهد.
افزایش کلسترول و فشارخون: چربی زیاد کلسترل بالا و فشارخون را به همراه دارد. یکی از خطرات جدی که افراد چاق را تهدید میکند، ارتباط چربی زیاد با فشارخون بالا است. همچنین میتوان ابتلا به دیابت نوع 2، بیماری کیسه صفرا، مشکلات تنفسی و بروز برخی از سرطانها از جمله آندومتر و سرطان سینه اشاره کرد.
خطرات پایین بودن bmi
پایین بودن شاخص توده بدنی نیز عوارض و خطراتی را در پی دارد. افرادی که دچار کمبود وزن هستند، مستعد افسردگی، بیماریهای قلب و عروق، مشکل در بارداری و پوست خشک هستند.
همچنین این افراد دچار ریزش مو بوده و دارای قاعدگی نامنظم هستند. از دیگر مشکلات میتوان ضعف سیستم ایمنی بدن، سوء تغذیه و پوکی استخوان را عنوان کرد. بنابراین به مهم بودن آن پی برده و متوجه میشوید که همان طور که بالا بودن آن مضر است، پایین بودن آن نیز خطراتی به دنبال دارد.
راههای کاهش bmi
برای کم کردن میزان شاخص توده بدنی افراد باید وزن خود را کم کنند. برخی از نکات مهم در این زمینه عبارتند از:
انتخاب هوشمندانه غذا
برای کاهش وزن رژیمهای مختلفی وجود دارد که هر کدام به گونهای به کاهش وزن کمک میکنند. برای برای کاهش وزن خوردن غذاهایی که کالری کمی داشته و فیبر زیادی دارند، روشی قطعی است.
میوهها، حبوبات، سبزیجات و غلات سبوس دار در این گروه از مواد غذایی قرار دارند. مصرف چربیهای ناسالم و قندهای مصنوعی را کم کنید.
ورزش منظم
طبق گفته دفتر پیشگیری از بیماریها و ارتقا سلامت آمریکا هر فرد باید در هفته 150 دقیقه فعالیت بدنی هوازی با شدت متوسط یا 75 دقیقه با شدت زیاد داشته باشد. حتی میتوان 300 دقیقه در هفته ورزشهای هوازی با شدت متوسط را انجام داده و از مزیتهای بیشتر آن برای سلامتی برخوردار شد.
داشتن خواب کافی
بزرگسالان به 7 الی 9 ساعت خواب در شبانه روز نیاز دارند. کمبود خواب و یا پایین بودن کیفیت آن خطر ابتلا به دیابت، بیماریهای قلب و عروق، فشارخون و چاقی را بیشتر میکند. بنابراین با داشتن یک خواب راحت و مناسب شاخص توده بدنی را کم کرده و جلوی بروز این مشکلات را بگیرید.
به حداقل رساندن غذا خوردن در بیرون از خانه
بیشتر غذاهایی که میخورید، را در خانه درست کنید تا بتوانید میزان کربوهیدرات، قند و چربی را کم کرده و غذایی سالم تهیه کنید. میتوان در خانه از مواد اولیه سالم مثل سبزیجات، غلات کامل و پروتئین بدون چربی استفاده کرد.
BMI من باید چند باشه؟
شاخص bmi ابزار مفیدی در سنجش سلامت افراد است که کم یا زیاد بودن آن عوارضی دارد. با استفاده از یک فرمول ساده میتوان جهت محاسبه bmi اقدام کرده و از وضعیت سلامت خود مطلع شد.
در صورت کم یا زیاد بودن این شاخص به پزشک تغذیه مراجعه کرده و طبق شاخصی بدنی خود رژیم مناسبی را بگیرید. با رعایت کردن این شاخص بدون شک همیشه در سلامت خواهید بود.